| Description |
Phụ nữ Cơ tu có không gian riêng trong ngôi nhà truyền thống để dệt vải thổ cẩm vào thời gian rảnh rỗi. Các nguyên liệu chủ yếu gồm có sợi vải thô và sợi vải màu, hạt cườm (hạt quả, chì), lục lạc (đồng).
Sau khi thu hoạch, hạt bông được phơi khô, tách bật, cán và xe thành sợi. Sợi bông có màu trắng nguyên bản. Muốn nhuộm màu sợi, người thợ dùng củ cây achất, ahứ (màu hồng); thân và lá cây tà râm, a chất (màu chàm, màu đen); rễ cây sim (màu tím), cây angoăn mơrớt, arắc (màu vàng) … Để tăng độ bền cho màu, người Cơ Tu dùng bột vỏ ốc và mật ong trộn cùng hỗn hợp nước các loại lá, cây, củ rừng ngâm sợi vải.
Bộ khung dệt của người Cơ tu được làm từ gỗ và tre với các bộ phận như rơ pang; 02 cặp anóp; chrđóh; Dhrắ; chrtau; Trơ pang; Crusu; Prơ hơm; pê nết; Xe; Crơchan.
Các mô tip hoa văn phổ biến như mã não hình thoi, hình chong chóng, hoa 4 cánh, khố phơi trên dây, chông, củi xếp trên bếp, cây lúa và người đàn bà múa.
Sản phẩm chủ đạo là tấm vải Tút với nhiều kích cỡ, khổ vải khác nhau. Tút được tạo nên từ kĩ thuật dệt vải trơn, dệt hoa văn gợn sóng và dệt đính hoa văn hạt cườm. Trong đó kĩ thuật dệt đính hoa văn hạt cườm là kĩ thuật khó nhất, tinh xảo nhất. Từ tấm Tút, người Cơ tu tạo ra nhiều vật dụng như áo, khố, váy ngắn, váy dài, tấm choàng, khăn, thắt lưng…
Múa Tân tung và Da dá (vũ điệu đất trời) của người Cơ Tu là điệu múa cộng đồng của nam và nữ. Đây là điệu múa thiêng, mang ý nghĩa cầu mong mùa màng tươi tốt, con người được no ấm đủ đầy.
Tân tung là điệu múa dành cho nam giới trong các dịp lễ hội đâm trâu, bỏ mả, kết nghĩa, mừng thắng lợi. Các vũ công mặc trang phục chiến binh (đóng khố, khoác áo choàng, bịt khăn trên đầu, gắn lông chim, nanh lợn trên tóc), tay trái cầm khiên, tay phải cầm giáo hoặc lao. Các động tác múa tuân theo tiếng trống, thể hiện sự mạnh mẽ, dứt khoát, linh hoạt của chiến binh. Đội hình múa theo vòng tròn, đi ngược chiều kim đồng hồ hoặc đường vòng cung khép kín.
Da dá là điệu múa dành riêng cho nữ giới. Yêu cầu đối với các vũ công của điệu múa này: chân nhón cao, di chuyển bằng các đầu ngón chân, cánh tay sải ngang vai, khuỷu tay vuông góc với cánh tay, lòng bàn tay ngửa, ngón tay xoè ra; thân tự xoay quanh mình đồng thời phải nhập đội hình di chuyển ngược theo chiều kim đồng hồ. Nữ giới mặc váy thổ cẩm nhiều màu sắc, hoa văn, vai trần, cổ đeo vòng cườm.
Cũng có khi, hai điệu múa này kết hợp với nhau theo nguyên tắc: nữ nam đan xen, nữ đi trước, nam đi sau; vòng trong là nữ, vòng ngoài là nam.
|
