| Description |
Lễ hội đền Y Sơn được tổ chức vào rằm tháng Giêng để tôn vinh chiến công của đức thánh Hùng Linh Công, người có công giúp vua Hùng dẹp giặc Ân. Theo lệ, cứ 3 năm sẽ tổ chức hội lớn với tên gọi “Tích hội thánh mẫu phu nhân”. Hàng loạt nghi thức tế lễ được cử hành trang trọng, gồm: Lễ nghênh Thánh, lễ Rước kiệu, rước ông Mã từ đền sang chùa, dâng hương, tế lễ, khám tượng, lễ tướng quản, kéo chữ, cốn quân…, tổng đội hình rước lên tới 217 người.
Nghi thức đầu tiên của lễ hội là Lễ nghênh Thánh tại hậu cung, xin Đức Thánh được mở hội. Lễ Rước kiệu do trai tráng của 4 giáp đảm nhận. Chiều ngày 15, các giáp tiến hành nghi lễ dâng hương. Sau đó vào lễ tế chính với các nghi thức: quán tẩy, thượng hương, nghênh thần, tiến tước, đọc chúc, hoá chúc...
Lễ "Cốn quân tập trận" mô phỏng việc luyện quân, bày thế trận đánh giặc cứu nước của quân sĩ Đức Thánh Hùng Linh Công. Sau lễ “cốn quân” là tục kéo chữ (chạy chữ thờ thánh).
Ngoài giáp đăng cai, 3 giáp còn lại làm voi ngựa, luyện tướng, luyện quản để làm lễ “thượng tượng mã” - tướng và quản làm lễ lên voi, ngựa để lễ tạ ơn trời phật. Vào sáng ngày 17, tướng và quản lại lên voi, ngựa, kiệu thánh được rước ra làm lễ “khám tướng”.
Đặc biệt nhất trong lễ hội là nghi thức “khám tướng”. Đoàn khám Tướng, Quản có 6 kiệu, đi 3 vòng qua hàng voi, ngựa các giáp. Việc khám do Giáp đăng cai phụ trách. Qua 3 vòng khám, tướng và quản nào đạt tiêu chuẩn thì được thưởng, khiếm khuyết thì phải phạt. Nghi thức lễ là lễ “Rún”.
"Bông giò" là lễ vật độc đáo của lễ hội Y Sơn, được làm bằng tre tươi với chiều dài hơn một thước ta, một đầu được cạo sơ thành từng búp mỏng trông giống như quả cầu hoa bằng bông, nhuỵ hoa được làm bằng một nhánh lúa và bông giò nhỏ làm bằng lá chuối.
Lễ hội Y Sơn còn có trò chơi bắt phỗng. Phỗng được làm bằng tre đan giống như hình người đang ngồi. Trò chơi cần phải có sức khoẻ, sự dẻo dai và phân phối sức ở từng chặng bắt phỗng.
|
