| Description |
Tang quây hay múa Khèn, là loại hình diễn xướng độc đáo dành riêng cho nam giới người Mông ở Bắc Kạn. Khèn vừa có chức năng như một nhạc cụ và vừa là đạo cụ múa. Họ múa Khèn trong các cuộc vui, lễ hội và phiên chợ. Cây Khèn gồm nhiều ống trúc nhỏ ghép lại có thể thổi hơi ra, có thể hít hơi vào, vừa là đạo cụ múa có cấu tạo phù hợp với dáng khum người và các thế quay, nhảy... Tiếng Khèn có thể một lúc phát ra đa âm, nhiều bè, vang xa trầm hùng; tiết tấu theo nhịp 4/4 hoặc 2/4 thích hợp với các động tác của người múa Khèn.
Người ta thống kê được có 33 động tác, tổ hợp múa Khèn như: nhảy đưa chân, nhảy lướt, quay đổi chỗ, nhún chuyển trọng lượng, nhảy ngang đập chân, bước trườn, bước lượn, bước sóng, cọi gà, đá hất chân... Trong đó mô típ chủ đạo là quay hất gót tại chỗ và quay hất gót di động trên vòng quay lớn rồi thu hẹp dần theo hình xoáy trôn ốc. Để trở thành một người thổi Khèn giỏi, người con trai Mông phải tập luyện từ khi mới 12 - 13 tuổi để có thân hình khỏe, mềm dẻo, nhưng quan trọng hơn cả là cách lấy hơi sâu, dài. Động tác khó nhất là vừa ôm Khèn vừa lăn mình, nhảy điệu “đá gà”, “đá ngựa” mà tiếng Khèn vẫn không dứt.
Phần lớn người múa Khèn biểu diễn trên các mặt phẳng có diện tích rộng để phô diễn kĩ thuật. Có thể khẳng định, múa Khèn thể hiện rõ tinh thần thượng võ, tính cách mạnh mẽ, dũng cảm, nhanh nhẹn, khéo léo, tài hoa của nam giới người Mông. Múa Khèn trong dịp lễ hội mang sắc thái vui nhộn.
Người Mông ở Bắc Kạn còn múa Khèn trong đám tang, đám giỗ với động tác chủ yếu là vừa thổi khèn vừa đi khom lưng quanh quan tài, cúi lạy, rồi quỳ thổi Khèn trước mâm cầu linh vị, thể hiện sự đau xót, tiếc thương của người sống với người quá cố. Người Mông quan niệm nếu không có tiếng Khèn thì linh hồn người chết sẽ không về được với tổ tiên.
|
