| Description |
Người Thái ở Mường So, Phong Thổ, Lai Châu có đến trên 30 điệu Xòe, nhưng tất cả đều bắt nguồn từ sáu điệu Xòe cổ là: Khắm khăn mơi lảu (nâng khăn mời rượu), Phá xí (bổ bốn), Đổn hôn (tiến lùi), Nhôm khăn (tung khăn), Ỏ lọm tốp mư (vòng tròn vỗ tay) và điệu Khắm khen (nắm tay). Ngoài các điệu múa xòe quạt, xòe khăn, xòe nón, xòe quả nhạc, người Thái còn rất nhiều điệu xòe mang tên những sự việc, nội dung, đạo cụ, như xòe chan khon, xòe kếp phắc, xòe kếp bók…
Xòe ở đây cũng bắt nguồn từ những lời ca, điệu múa gắn với ba mươi sáu lời hát tiễn Then (Trời). Tuy nhiên, nét riêng trong Xòe ở Lai Châu gắn với cộng đồng Thái trắng. Mường So, Phong Thổ là cái nôi với những điệu xòe, những chân xòe nức tiếng trong lịch sử, gắn với các “vua Thái” thuộc dòng họ Đèo. “Đội xòe Đèo” với hàng trăm cô gái xinh đẹp và tài năng, đã từng sang Pháp biểu diễn. Nhiều điệu xòe gắn với đạo cụ trở thành “thương hiệu” của xòe Thái nơi này như: Xoỏng, quạt, khăn, nón. Nhịp chân bước lên, tiến, lùi, bàn tay nắm tay tạo thành vòng xòe trong, vòng ngoài vòng trong đi song song, vòng ngoài vòng trong đi xuôi ngược là nét riêng biệt của cộng đồng nơi đây.
Nhạc cụ đệm trong Xòe cổ gồm: 1 trống, 2 cồng, 1 chũm chọe. Nhịp điệu múa Xòe có 3 giai điệu lặp đi lặp lại tượng trưng cho 3 vía là: trời, đất và con người. Ở giữa vòng Xòe của người Thái xưa có dựng một cây cột xén xính - cây vạn vật, trên cây treo hình thù các con vật trên cạn, dưới nước, hình mặt trăng, mặt trời được đan bằng tre hoặc đẽo bằng gỗ. Về đêm có thể Xòe quanh đống lửa - lửa vừa làm tâm điểm của vòng xòe vừa lấy ánh sáng cho xòe đêm. Điệu xòe giúp con người quên đi những mệt nhọc của cuộc sống thường nhật, để rồi sau hội xòe, trở lại với cuộc sống đời thường, con người thấy yêu lao động, yêu cuộc sống hơn.
|
