| Description |
Trước đây người Thái gọi xòe là xé, đến giữa thế kỷ XX, từ xé biến âm thành Xòe. Ngày nay, nhân dân quen dùng Xòe để gọi nghệ thuật Xòe, điệu Xòe, bài Xòe.
Có nhiều cách phân loại Xoè. Theo đạo cụ đi kèm, có các điệu xoè sau đây: xòe quạt, xòe khăn, xòe nón, xòe mák hính (xòe quả nhạc), xòe phá pết (xòe nhạc tám người đan xen), xòe hình ly ông teo (xòe bên cây nêu), xòe nhùm hưa (xoè đẩy thuyền), xòe tó cáy (xòe chọi gà), xòe sạp (múa sạp), xòe chan khon... Theo môi trường diễn xướng, có xoè biểu diễn (có tính giải trí, vui chơi) và xoè nghi lễ (có tính thiêng, liên quan đến tín ngưỡng)
Trong các động tác của xòe, người nam đóng vai trò hỗ trợ, phụ họa cho nữ. Động tác của xoè cân đối từng đôi, từng cặp theo hàng ngang, hàng dọc, vòng tròn, hình vuông, đan xen, lượn vòng. Xòe vòng phổ cập trong các sự kiện văn hoá với sự tham gia của nhiều người. Động tác cơ bản gắn với sự di chuyển của chân và tay.
Âm nhạc chủ yếu do 2 hoặc 4 người đảm nhiệm với những cây tính tẩu, pí lè, khèn bè, trống, chiêng, chũm choẹ. Nhịp điệu nhạc nhấn mạnh ở nhịp đầu và nhấn lướt láy sang những nhịp sau ở khuông nhạc 2/4, 4/4 với động tác lướt, sệt chân và nhún mềm, nhún nẩy nửa vời, kết lửng trong động tác của nhiều điệu xoè Thái. Tiết tấu mô phỏng hành trình Then lên trời. Nó được biểu diễn trong các nghi lễ, tiệc vui, lễ hội, các sự kiện văn hóa của cộng đồng... Đặc biệt hiếm, người Thái ở Vân Hồ có Xòe trong lễ tang. Chủ thể nắm giữ và thực hành là cộng đồng người Thái.
|
