| Description |
Tri thức và kỹ thuật viết chữ trên lá Buông của người Khmer An Giang thuộc loại hình di sản tri thức dân gian, chứa đựng giá trị và nội dung về Kinh Phật, còn gọi là Kinh lá Buông (Xatra Slấkrít). Đây là loại thư tịch cổ quý hiếm khắc chữ trên lá Buông, viết bằng tiếng Khmer cổ hay tiếng Bali xuất hiện từ thế kỷ XIX.
Kinh lá Buông có 4 loại gồm: Kinh Phật; Truyện cổ dân gian; Hội hè, trò chơi dân gian; Bài giáo huấn dân gian, thể hiện những giá trị về kỹ thuật, mỹ thuật, nghệ thuật và có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tâm linh tín ngưỡng tôn giáo của đồng bào dân tộc Khmer.
Từ việc chọn lá, cách phơi lá, cách chế biến và sử dụng bột đen làm nổi bật các con chữ, đặc biệt là việc viết chữ trên lá (hay khắc chữ trên lá) rất kỳ công. Nghệ nhân dùng một cây viết có ngòi bằng kim loại đầu nhọn (gọi là đéc-cha) chạm từ từ lên lá đã được phơi khô, khắc chạm trên lá phải đều tay. Viết xong, người ta lấy bồ hóng trộn với dầu xoa lên rồi lau mặt lá sạch sẽ, để chữ nổi lên. Khi viết hết tài liệu thì xỏ lỗ “đóng” các trang viết thành một tập sách có bìa gỗ, còn gọi là Satra.
Mỗi bộ Kinh dày từ 5 - 8cm, nặng 300 - 600 gram. Mỗi bộ Kinh có từ 4 -10 cuốn (quyển); mỗi cuốn có 20 - 60 lá kinh; mỗi lá có 5 dòng, với khoảng 150 chữ. Nội dung viết trên lá buông ngoài việc chép kinh kệ, còn có những câu chuyện, những bài học mang tính giáo dục cao giúp con người hướng thiện, giữ trọn đạo hiếu với ông bà, cha mẹ... góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Khmer.
Với những giá trị độc đáo, năm 2017, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã công nhận “Tri thức và kỹ thuật viết chữ trên lá Buông của người Khmer” là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
|
