| Description |
Cấp sắc - một nghi lễ quan trọng trong đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc Nùng. Nghi lễ Cấp sắc của người Nùng là nghi lễ dành cho người có khả năng làm thầy cúng. Người được cấp sắc phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn khác nhau (họ phải có đạo đức, có kiến thức xã hội) và được mọi người trong cộng đồng quý mến, tin tưởng, công nhận sự trưởng thành. Cấp sắc là một việc hệ trọng, việc lớn của đời người đàn ông. Người được cấp sắc sẽ được phép tham gia thực hành các hoạt động nghi lễ tín ngưỡng trong cộng đồng dân tộc Nùng.
Theo quan niệm của đồng bào dân tộc Nùng, chỉ những người có “căn” mới được cấp sắc. Làm cấp sắc là làm danh giá cho nhà cửa, bản thân, nên người được cấp sắc cùng gia đình, dòng họ phải công phu chuẩn bị trước hàng tháng. Bắt đầu là chọn ngày lành, tháng tốt và chuẩn bị các lễ vật như: dê, lợn, gà, gạo, rượu, vải trắng, vải đỏ, giấy màu… Mỗi vật phẩm đều có quy định riêng về số lượng, không thiếu, không thừa.
Việc hành lễ có các thầy chính, gồm: thầy tào, thầy pụt, thầy mo và các thầy phụ. Mở đầu nghi lễ là việc báo cáo tổ tiên gia chủ, báo cáo các vị thánh, quan chức nhà trời về một việc lớn của gia đình. Thầy pụt mở đường lên trời để đón tổ sư, tổ tiên gia chủ xuống dự lễ, cúng giải xung, giải hạn cho gia chủ thông qua các lễ nhỏ: báo tổ tiên, báo Ngọc Hoàng, dâng lễ, dâng hương.
Tiếp đến có các lễ như: lễ sinh ra người được thụ lễ, lễ quá hồng, lễ cấp đồ nghề cho đệ tử, lễ đọc sắc phong, giải hạn, khao quân, tiễn thánh, lễ cúng tạ ơn tổ tiên, thần thánh đã ủng hộ cho phép các thầy làm lễ cấp sắc và ban phát quà cho người được cấp sắc. Quan trọng nhất là nghi lễ sinh con Hương (làm lễ đối với người được cấp sắc) được bắt đầu lúc nửa đêm. Sau khi con Hương được sinh ra, các thầy làm lễ cúng ma, cho ăn, cắt tóc, chải đầu, lấy kim châm vào đầu con Hương như dặn dò, dạy bảo con hương thông suốt mọi việc.
Lễ Cấp sắc có giá trị to lớn trong đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc Nùng. Bởi lễ mang ý nghĩa giáo dục đạo đức, nhân cách, nhắc nhở mỗi người biết gìn giữ nếp sống có tôn ti, trật tự trong cộng đồng và biết ơn tổ tiên cũng như các vị thần đã che chở bảo vệ. Lễ cấp sắc như một sân khấu lớn: diễn ra các hình thức hát, khí cù, sân khấu nhập đồng, trò diễn. Sau khi được cấp sắc thì người được cấp sắc được làm thầy cúng. Với ý nghĩa đó, nghi lễ Cấp sắc của đồng bào dân tộc Nùng tỉnh Thái Nguyên đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. |
