| Description |
Lễ hội Tết té nước “Bun huột nặm” được tổ chức với ý nghĩa đón chào năm mới của dân tộc Lào tại tỉnh Điện Biên. Chính lễ là dịp Tết truyền thống của người Lào - ngày 13, 14 và 15/4 hàng năm theo Phật lịch. Trong tiếng Lào, “Bun” có nghĩa là lễ hội hoặc Tết, hay còn có nghĩa là phúc; “Huột” là té, “Nặm” là nước. “Bun Huột Nặm” nghĩa là Lễ hội té nước hoặc Tết Té nước.
Lễ hội “Bun huột nặm” gồm 2 phần: phần lễ và phần hội. Phần lễ thường bắt đầu với các nghi lễ cúng bản, cúng tổ tiên để tống tiễn mùa khô, tẩy rửa những điều xui xẻo trong năm cũ và thể hiện sự biết ơn các thần linh, tổ tiên đã ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, con người mạnh khỏe, may mắn. Sau khi lễ cúng kết thúc, thầy mo sẽ dùng một thứ nước thơm được chế từ cây cỏ, vẩy lên người tất cả những ai có mặt ở buổi lễ để cầu may. Cúng bản, cúng thần linh là một nghi lễ tâm linh sâu sắc của người Lào.
Kết thúc nghi thức cúng tế thần linh, chủ tế sẽ dẫn tất cả mọi người ra bờ suối Nậm Núa để làm lễ cầu mưa, chủ tế sẽ cảm ơn thần sông, thần suối và cầu cho dân bản được mưa thuận gió hòa. Tất cả các lễ vật sau đó được chia đều cho mọi người để lấy may mắn. Sau lễ cầu mưa, mọi người xuống suối té nước vào nhau để cầu chúc sức khỏe và người dân sẽ mang nước về té vào nhà cửa, đồ thờ cúng, vật nuôi và công cụ sản xuất, vì tin rằng nước sẽ giúp gột rửa những điều xấu xa, bệnh tật và cầu chúc năm mới sống lâu, sạch sẽ, mạnh khỏe. Chủ tế dẫn đoàn người đi khắp thôn bản, ghé vào tất cả các gia đình để chúc tết, chúc may mắn, nhất là những gia đình làm ăn phát đạt, có uy tín trong cộng đồng để “xin lộc”. Những người già sẽ thực hiện nghi thức cầu may mắn, lễ “buộc chỉ cổ tay” cho mọi người. Nghi lễ này cầu cho mọi người may mắn, mạnh khỏe, bình an.
Phần hội có rất nhiều trò chơi dân gian đặc sắc truyền thống của dân tộc Lào, như: Rùa ấp trứng (tấu phắc sá - táu lasa), hổ vồ lợn (xưa khốp mu), rắn bắt ngóe (ngù kin khiết), múa bắt chân bắt đầu (phăn viêng), hái dưa chín (pít mắc tanh), múa lam vông… Đây là các trò chơi dân gian tái hiện quá trình định cư, lập bản của người Lào.
Tết Té nước (Bun Huột Nặm) gắn với quá trình định cư, lập bản, được người dân tộc Lào ở bản Na Sang 1, xã Núa Ngam, huyện Điện Biên gìn giữ, bảo tồn từ lâu đời. Bun Huột Nặm còn là dịp để bà con dân bản được sáng tạo, thể hiện những trò chơi dân gian, những điệu dân vũ truyền thống và đặc biệt là tục té nước của dân tộc Lào. Tết Té nước của dân tộc Lào ở bản Na Sang 1, xã Núa Ngam, huyện Điện Biên đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, năm 2017. |
