| Description |
Lễ cấp sắc Pụt (lẩu Pụt) là nghi lễ cấp sắc của thầy Tào cho thầy Pụt, đánh dấu sự được phép hành nghề của thầy Pụt trong cộng đồng người Tày ở Đồng Phúc (Ba Bể - Bắc Kạn). Lễ cấp sắc cho Then thể hiện ước muốn vươn lên làm chủ cuộc sống, làm chủ thiên nhiên, phản ánh đời sống tín ngưỡng của cộng đồng người Tày. Xếp theo thứ bậc, Thầy Tào là bậc thầy cao nhất, kế đến là thầy Pụt rồi đến thầy Then. Vì thế, thầy Tào được phép cấp sắc cho thầy Pụt, còn thầy Pụt được phép cấp sắc cho thầy Then. Sau khi được cấp sắc, thầy Pụt mới đủ điều kiện được hành nghề.
Thầy Tào và thầy Pụt đọc các bài cúng để thực hiện nghi lễ: lễ mở đường, lễ tổ sư, dâng rượu, dâng hương, lễ giải hạn, cầu phúc, lễ tạ... Sau khi lễ kết thúc người được cấp sắc trở thành thầy Pụt hành nghề giúp đỡ cho nhân dân về cứu khổ cứu nạn, trừ bệnh trừ tà, cầu may, cầu bình an...
Mở đầu Lễ cấp sắc, người được cấp sắc bước ra trên dải vải hồng, tượng trưng cho dây rốn khi vừa sinh ra, gặp được thầy Tào, thầy Pụt mới, giống như gặp đấng sinh thành, được nuôi dưỡng, dạy dỗ để trở thành người có ích, cứu độ chúng sinh. Trong Lễ cấp sắc, người được cấp sắc được thầy Tào và Ngọc Hoàng truyền thụ những tinh hoa pháp thuật về cứu khổ cứu nạn, cứu dân độ thế, trừ bệnh trừ tà, cầu may, cầu bình an cho nhân dân.
Sau khi được truyền dạy phật pháp, người được cấp sắc phải nghe và trả lời các câu hỏi của thầy Tào, nội dung là lời thề về những việc được làm và không được làm, về việc giữ gìn danh pháp và thi hành phật pháp. Sau khi trả lời các câu hỏi, thầy Pụt được thầy Tào ban sắc phong có ấn của Ngọc Hoàng. Sắc phong ghi rõ chức vị, bổn phận, quyền hành, pháp thuật khi hành nghề của thầy Pụt, đánh dấu sự nhậm chức, cho phép một người có căn duyên chính thức được hành nghề.
Sau khi thầy Pụt mới chính thức được công nhận, con cháu họ hàng vắt vải hồng lên vai thầy Pụt mới, chúc cho thầy Pụt những lời hay ý đẹp. Thầy Pụt sau khi nhận lời chúc mừng của bà con họ hàng thành kính cúi lạy thầy Tào để tỏ lòng biết ơn “bậc sinh thành” đã truyền dạy pháp thuật cho mình. Lời ca, lời cảm ơn da diết, sâu nặng, giống như của người con trưởng thành sắp xa cha mẹ gửi gắm nỗi lòng trước khi bước vào ngưỡng cửa trường thành, bước đi trên con đường mới.
Sau đó, thầy Pụt sắp lễ vật trình Ngọc Hoàng, vái bốn phương, tám hướng để Ngọc Hoàng chứng giám, cho phép từ nay được chính thức hành nghề. Đồng thời, thầy Tào xin quẻ âm dương, chính thức cho phép thầy Pụt hành nghề, thi hành những pháp thuật đầu tiên. Thầy Pụt tập phi ngựa, cầu an cho dân bản, còn bà con họ hàng làm lễ, mở hội chúc mừng.
Lễ cấp sắc Pụt mang những nét văn hóa tâm linh đặc sắc, ấn tượng của cộng đồng người Tày hướng con người tới những giá trị nhân văn cao quý, thể hiện khát vọng vươn lên làm chủ cuộc sống, làm chủ thiên nhiên. Lễ Cấp sắc Pụt (Lẩu Pụt) của người Tày, xã Đồng Phúc, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia năm 2018. |
